De Eerste Kamer is dinsdagnacht akkoord gegaan met de aftapwet die op 1 januari 2018 in werking treedt. De nieuwe wet geeft inlichtingendiensten meer mogelijkheden om meer soorten gegevens grootschalig te onderscheppen.
De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) vervangt een versie van de wet die in 2002 voor het laatst werd aangepast. De nieuwe wet geeft inlichtingendiensten MIVD en AIVD meer bevoegdheden om internetverkeer op grootschalige wijze af te luisteren.
Zo kunnen de diensten bijvoorbeeld het internetverkeer van een hele wijk aftappen of specifiek internetverkeer tussen twee landen. Voorheen was het alleen toegestaan om ‘niet-kabelgebonden’ internetverkeer af te tappen. Steeds meer internetverkeer gaat tegenwoordig juist via kabels, een reden voor het kabinet om met het voorstel voor een nieuwe wet te komen.
Wel is er toestemming nodig van de Minister van Binnenlandse zaken of Defensie nodig. Ook wordt er een nieuwe toetsingscommissie in het leven geroepen die inzet moet goedkeuren. Ook de huidige toezichthouder CTIVD blijft meekijken of alles wel volgens de regels gedaan wordt.
Critici blijven sceptisch en vinden deze waarborgen niet genoeg. Ze denken dat ook het internetverkeer van onschuldige burgers wordt onderschept en bekeken. De Raad van State en de Raad voor de Rechtspraak hadden ook flinke kritiek op de nieuwe wet. Zo vinden ze de bewaartermijn van de gegevens van drie jaar te lang en de invulling van de toetsingscommissie niet voldoende.
Ondanks al deze bezwaren stemde de Tweede Kamer in februari in met de nieuwe wet. VVD en Pvda kregen toen al steun van de PVV, CDA, 50Plus en de Christenunie.
Minsiter Plasterk van Binnenlandse Zaken bevestigde dat de nieuwe wet er ook voor zorgt dat de nieuwe wet het toestaat om anonieme bronnen van journalisten te achterhalen. Er is dan wel toetsing van een rechter nodig plus de instemming van de toetsingscommissie.
